Saturday 14 January 2012

Β Ι Β Λ Ι Ο Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η Γράφει ο κ. Βασίλης Σ. Χατζηβασιλείου, Δικηγόρος - Ιστορικός.

Γιώργος Σ. Μάρκου: «Πανευρωπαϊσμός της Αρχαίας Ελληνικής Ιατρικής Επιστήμης τον Μεσαίωνα». Εκδόσεις Μουσείου της Ελληνικής Συλλογής Νόμπελ-Αθήνα 2011. (Σχήμα 33 Χ 24, Σελίδες 302). ~~~:~~~ Δεν είναι η πρώτη φορά που ο καθηγητής κ. Γιώργος Μάρκου θα μας εκπλήξει με μιαν αξιοθαύμαστη συγγραφική και συλλεκτική του έκδοση, αφού δεν φείδεται κόπου και δαπάνης προκειμένου να μας προσφέρει απλόχερα τον πλούτο των ψυχικών και πνευματικών του χαρισμάτων, αναζητώντας και αποκαλύπτοντας ό, τι πιο σπάνιο και δυσεύρετο υπάρχει σε πρωτογενείς γραπτές ιστορικές πηγές. Έτσι πρόσφατα συνεχίζοντας τη μελέτη γύρω από τις αρχαιοελληνικές ρίζες της Μεσαιωνικής Ευρώπης (5ος - 15ος αιώνας) εξέδωσε το ογκώδες πολυτελές βιβλίο του με τον πιο πάνω τίτλο, που δίκαια απέσπασε τον Εξαιρετικό Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών, προσφέροντάς μας τη δεύτερη τριλογία του, με την ευγενική χορηγία του Athens Eye Hospital. Στην πολυθεματική αυτή έκδοση, που είναι αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στην Ιατρική, δημοσιεύονται για πρώτη φορά στην ελληνική και τη διεθνή βιβλιογραφία: 1. Ο υπ’ αριθ. LXXXIV Φαρσεττιανός χειρόγραφος λατινικός κώδικας του 14ου αιώνα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης της Βενετίας με τα «Προγνωστικά» του Ιπποκράτη. 2. Χαρακτικά από την πρώτη έκδοση του έργου του Καθηγητή της Ιατρικής Πιέτρο Αντρέα Ματτιόλι “De plantis omnibus…” με ορισμένα από τα επονομαζόμενα μαγικά φυτά (Αρχαιότητας-Μεσαίωνα) και 3. Πολλές μεσαιωνικές μινιατούρες από μεσαιωνικούς κώδικες ιδιωτικών ιταλικών αρχείων, του αρχείου Barberini, του Αποστολικού Μυστικού Αρχείου του Βατικανού και άλλων Κρατικών, Περιφερειακών, Νομαρχιακών, Κοινοτικών και Σωματειακών Αρχείων της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Ο ίδιος ο συγγραφέας τονίζει στον πρόλογό του: «Συνέλεξα άφθονο υλικό (περισσότερα από 1.000 δελτία με άγνωστες μέχρι σήμερα πληροφορίες και εκατοντάδες διαφάνειες και φιλμς από χειρόγραφους κώδικες) και προσπάθησα να ξεφύγω από τις συμπληγάδες της στεγνής ενημέρωσης γύρω από τη μεσαιωνική φιλολογία, που ουσιαστικά δεν έχει να προσφέρει στον αναγνώστη τίποτα καινούργιο». Από την πλούσια θεματολογία του περιεχομένου αυτής της έκδοσης επισημαίνουμε ακροθιγώς τα σημαντικότερα κεφάλαια, όπως είναι οι αναφορές στους πρώτους ιατρικούς κώδικες του Μεσαίωνα, που τροφοδότησαν όλη τη Δύση με την ελληνική ιατρική κλασική παράδοση, στη συμβολή της αρχαιότερης επιστημονικής Σχολής της Μεσαιωνικής Ιταλίας, που είναι η Ιατρική Σχολή του Σαλέρνο και οι Ιατρικές Σχολές του Μονπελλιέ, του Παρισιού, της Μπολόνιας κ.ά., στις οποίες από τον 11ο μέχρι τον 15ο αιώνα μελετήθηκε και διδάχθηκε η αρχαία Ελληνική Ιατρική και ιδιαίτερα ο Ιπποκράτης. Περιλαμβάνονται επίσης οι κυριότερες αραβικές ιατρικές μεταφράσεις, η συμβολή της θεραπευτικής βοτανολογίας καθώς και μια υπέροχη απεικόνιση 16 απλών φυτών (μολόχας, μέντας, φασκόμηλου, απήγανου, βολβών, βιόλας, υσσώπου, φλισκουνιού, σηναπιού, τσουκνίδας, Ελένιου, καρδάμου, χελιδόνιου, ιτιάς, κρόκου και πράσου) με τις ιατρικές τους ιδιότητες. Διαβάζει ακόμη κανείς σ’ αυτό το βιβλίο αν υπήρξε, πράγματι, πρόβλημα διάστασης ανάμεσα στις περίφημες Ιατρικές Σχολές της Κω και της Κνίδου, γεγονός όμως που δεν μαρτυρείται στα Ιπποκρατικά έργα, ενώ αντίθετα επιγραφή των Δελφών του 360 περίπου π. Χ. μας αποκαλύπτει την ύπαρξη «Κοινού» (ένα είδος «εταιρείας», συνεργασίας, δηλαδή, με την ευρύτερη έννοια) των Κώων και των Κνιδίων Ασκληπιάδων. Εκείνο δε που ξαφνιάζει τον αναγνώστη της σπουδαίας αυτής έκδοσης είναι ότι ο Γιώργος Μάρκου κατόρθωσε να βγάλει από τη λήθη και να δημοσιεύσει μεταφράζοντας στην ελληνική γλώσσα τα Προγνωστικά του Ιπποκράτη, όπως αυτά διασώθηκαν σ’ ένα χειρόγραφο Κώδικα του 14ου αιώνα της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Έτσι οι σελίδες 248 – 261 του βιβλίου του περιέχουν τα Ιπποκρατικά Προγνωστικά, τα οποία απαρτίζονται από τρία Βιβλία καθώς και από δύο Επιστολές του Ιπποκράτη. Το σύγγραμμα, εκτός από την πλούσια σε ολοσέλιδες μινιατούρες εικονογράφηση, διανθίζεται και από πλήθος βιβλιογραφικών πηγών, βιογραφικών λεξικών, καταλόγων και άλλων βασικών έργων.

No comments: