Πότε και πώς ορίζεται το Πάσχα στους Καθολικούς και τους Ορθόδοξους

Η εκκλησιαστική πανσέληνος, κατά τη μη ακριβή μέθοδο του Κύκλου του Μέτωνος τον οποίο έχει υιοθετήσει η Ανατολική Ορθόδοξος Εκκλησία για τον προσδιορισμό του Πάσχα, τοποθετήθηκε φέτος την Τετάρτη 11 Απριλίου. Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με τον Κανόνα της Νίκαιας, εορτάσαμε το Πάσχα την αμέσως επόμενη Κυριακή από αυτήν δηλ. στις 15 Απριλίου. Η πραγματική όμως πανσέληνος, ως γνωστόν, συνέβη την Παρασκευή 6 Απριλίου. Και για το λόγο αυτό, η Καθολική Εκκλησία εφαρμόζοντας τον ίδιο παραπάνω Κανόνα της 1ης Οικουμενικής Συνόδου, εόρτασε το Πάσχα μετά από δύο ημέρες δηλ. την αμέσως επόμενη Κυριακή της πανσελήνου, στις 8 Απριλίου. Η διαφορά λοιπόν του εορτασμού της μέγιστης εορτής της Ορθοδοξίας μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας, δεν προήλθε φέτος από τον καθ’ημάς ορισμό της εαρινής ισημερίας βάση του παλαιού – Ιουλιανού ημερολογίου, όπως συμβαίνει ενίοτε, ούτε από τυχόν διαφορετικό τρόπο υπολογισμού του, αλλά από τον εσφαλμένο προσδιορισμό της εαρινής πανσελήνου δια του 19ετούς κύκλου του Μέτωνος ο οποίος στην εποχή μας παρουσιάζει συσσωρευμένο σφάλμα περίπου 5 ημερών. Του χρόνου, το 2013, ο εορτασμός του Πάσχα μεταξύ των δύο Εκκλησιών θα διαφέρει και πάλι καθώς η μεν Καθολική Εκκλησία θα το εορτάσει στις 31 Μαρτίου η δε Ορθόδοξη στις 5 Μαΐου. Οφείλουμε να παραδεχθούμε εδώ ότι η Δυτική Εκκλησία στηριζόμενη σε σωστά και αληθή ημερολογιακά δεδομένα της εποχής μας, ερμηνεύει και το γράμμα αλλά και το πνεύμα του Όρου της Νίκαιας. Το 2013 λοιπόν, η πρώτη πανσέληνος μετά την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου θα συμβεί την Τετάρτη 27 Μαρτίου και επομένως το Πάσχα παρά των Ρωμαιοκαθολικών θα εορτασθεί μετά 4 ημέρες δηλ. την αμέσως επόμενη Κυριακή της πανσελήνου, στις 31 Μαρτίου. Η Ανατολική Εκκλησία θεωρώντας ως εαρινή ισημερία την 3η Απριλίου, (σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο), “βλέπει” μέσω του Μετωνικού κύκλου ως πρώτη εαρινή πανσέληνο την Τρίτη 30 Απριλίου και τοποθετεί το Πάσχα στις 5 Μαΐου. (Παρά το ότι η πραγματική πανσέληνος θα συμβεί 5 ημέρες ενωρίτερα, την Πέμπτη 25 Απριλίου και κατά συνέπεια θα μπορούσε το Πάσχα να εορτασθεί, έστω και παρά το αστρονομικό λάθος του Ιουλιανού, στις 28 Απριλίου). Ουσιαστικά λοιπόν το επόμενο Πάσχα θα εορτασθεί τη δεύτερη Κυριακή μετά τη δεύτερη εαρινή πανσέληνο. Κοινός εορτασμός θα υπάρξει το 2014 καθόσον η πραγματική πανσέληνος που θα συμβεί την Τρίτη 15 Απριλίου και η εκ του κύκλου του Μέτωνος εξαγομένη την Παρασκευή 18 Απριλίου, ευρίσκονται εντός της αυτής εβδομάδας και “νομιμοποιούν” τον ενιαίο εορτασμό την πρώτη μετά από αυτές Κυριακή, δηλ. στις 20 Απριλίου. Θεωρώ σωστό να αναφερθεί – όπως και σε παλαιότερο άρθρο μου στο «Βήμα της Κω» αναλυτικά έχω γράψει - ότι η αρχική επινόηση του νέου ημερολογίου είναι Βυζαντινή - Ελληνική και ανήκει στον φιλόσοφο, ρήτορα, αστρονόμο και ιστοριογράφο Νικηφόρο Γρηγορά ο οποίος επί αυτοκράτορος Ανδρονίκου Β παρέθεσε την πρώτη επιστημονικά τεκμηριωμένη εισήγηση αλλαγής του ημερολογίου, δύο ολόκληρους αιώνες πριν από την εισαγωγή του υιοθετημένου επί εποχής πάπα Γρηγορίου νέου ημερολογίου το 1582, στην οποία ο Γρηγοράς κατέληξε αξιοποιώντας τις αστρονομικές του παρατηρήσεις και επανατοποθετώντας την εαρινή ισημερία. Σταμάτης Γιαννιώτης